Tüm dünyayı etkisi altına alan çip krizinin belli başlı sebepleri var. Bunların en önemlisi televizyondan tutun da oyun konsoluna kadar pek çok ürün grubunda öngörülemeyen satış patlaması yaşanmasıdır. Ortaya çıkan talep öylesine büyük ki, üretim yapan fabrikaların hiçbirisi böyle bir talebi karşılamak için tasarlanmamıştı. Çünkü böyle bir salgın beklenmiyor, ve planlar ona göre yapılmıyordu. Üstelik Covid-19‘un ilk zamanlarındaki kapanmaya bağlı olarak satışların duracağı ve dünya ekonomisinin depresyona gireceği düşünülüyordu. Ancak işler pekte düşünüldüğü gibi gitmedi.
Kriz Devam Ediyor!
Otomobillerden telefonlara, bilgisayarlardan fotoğraf makinelerine kadar her alanda kullanılmak üzere farklı çipler üretiliyor. Her biri 10 Milyar Dolar ya da daha maliyetli olan çip fabrikaları, pandemi sebebiyle bu artan talebi karşılayamadı. Bu sebeple pek çok endüstride üretim yavaşlamak hatta durmak zorunda kaldı. Üstelik bu da yetmezmiş gibi problemler üstüne problemler çıkmaya başladı. Dünya çip üretiminin merkezi olan Tayvan ve en büyük çip markası olan TSMC, bugünlerde su sıkıntısı nedeniyle kuraklıkla mücadele ediyor. Tayvan’da yaşanan tarihi kuraklık sebebiyle çip üretimi risk altında. Çünkü çip üretiminin belli aşamalarında suya ihtiyaç duyuluyor. Hatta çip üretimi yapan fabrikaların günlük su ihtiyacı 150 Bin Tonu bulabiliyor.
Çip üretiminin aksaması pek çok sektörde krize sebep olacak. Bunların yaşanmaması adına hem Tayvan hem de TSMC yoğun şekilde mücadele ediyor. Tayvan bir taraftan yağmur bulutlarını harekete geçirmek için yöntemler denerken bir taraftan su kullanımını azaltmaya gidiyor. Önümüzdeki günlerde Tayvan’daki su fiyatlarının artması gündemde. Ayrıca bazı bölgelerde haftanın belli günleri su kesintisi yaşanmaya başladı. Çip üretimi sıkıntıya düşmesin diye seferberlik ilan eden Tayvan, pirinç ekilen tarlaların bazılarının sularını kesip tarla sahiplerine maddi destek sağlamaya başladı. Tropikal yağışlar beklendiği gibi gelmezse Tayvan’ın su krizi ve dünyanın çip krizi giderek artmaya devam edecek.
Sadece Tayvan’da Mı Çip Üretimi Var?
Toplam üretim kapasitesi olarak Tayvan’ın yanına hiçbir devlet yaklaşamaz. Çünkü yıllarca verilen mücadele ve sıkı çalışma ile en büyük çip üretim fabrikalarına TSMC sahip olmuş oldu. Bununla birlikte dünyanın en gelişmiş çip teknolojisini TSMC kullanıyor. 10 nm ve daha ileri teknolojiye sahip tüm çiplerin %92’si TSMC tarafından üretiliyor. Yani firmanın yaşayacağı sorun Apple’dan AMD’ye, Qualcomm’dan MediaTek’e kadar birçok şirketi etkiliyor.
Bilgisayar dünyası bu durumdan nasıl etkilenecek?
Pek çok teknoloji firması ürünlerine zam yapmayı planlıyor. Ekran kartı dünyası zor zamanlardan geçiyor. Bir tarafta dünyanın başının dertte olduğu çip sıkıntısı var. Bununla birlikte diğer tarafta da Kripto Para Madenciliği için stokların çok hızlı tükenmesine bağlı olarak artan talep var. Tüm bu gelişmeler ekran kartı fiyatlarını zaten uçurmuştu. Sene başında ekran kartı fiyatlarına zam yapan ASUS, yeni bir zam daha planlıyor. Çünkü hem parça maliyetleri arttı hem de çip sıkıntısı çok daha kendini hissettirmeye başladı. Aynı sebeplerle MSI da fiyatlarına zam yapmayı planlıyor.
Bunların yanında bellek (RAM, VRAM) yani depolama çipleri, CPU ve GPU gibi bu durumdan birinci dereceden etkilenen parçalar olduğu için bilgisayarlara zam kapıda. Ocak ayında belleklerde zaten %3 ile %8 arasında bir zam yaşanmıştı. Bugünlerde %13 ile %18 kadar zam olması bekleniyor.
Samsung
Tüm bu sorunlar yetmezmiş gibi Samsung’un Amerika’daki Texas, Houston şehrinde bulunan çip fabrikası yoğun kar fırtınası ve ardından gelen elektrik kesintileri sebebiyle günlerce kapalı kaldı. Bu sebeple SSD ve depolama ürünlerinde %8’e kadar zam olması bekleniyor.
Realtek
Çip krizinin en çok etkilediği markalardan biri de Realtek! Tüm bilgisayar dünyasında kullanılan ses çipleri, internet ve Wi-Fi çiplerinin %70’ini Realtek karşılıyor. Çip üretimindeki kapasite sorunu ve hammadde tedariklerindeki sıkıntılar sebebiyle Realtek’in iş ortaklarına bildirdiği sevkiyat süresinin 32 haftaya kadar uzayabileceği söyleniyor. Yani bugün verilen bir siparişin iş ortağına ulaşması 8 aya kadar sürecek. Ancak bu sürenin uzayabileceğini de göz önünde bulundurmakta fayda var.
Realtek’in yaşamış olduğu bu durum en çok dizüstü bilgisayar ve anakart sektörünü etkiliyor. Dell ve HP şimdiden Realtek’e baskı uygulamaya başladı. ODM üreticileri de sıkıntı çekiyor çünkü hemen hepsi farklı markalara dizüstü bilgisayarlar üretiyorlar.
Yakın bir sürede bu çip krizinin çözülmesi pek mümkün görünmüyor. Fabrikalar yaşadıkları bu sıkıntıların altından kalkabilecek mi, ve fiyatların ne zaman normale döneceği soruları bir çok kişinin aklını kurcalıyor.
